BOŞANMADA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT

Boşanmada maddi ve manevi tazminat konusu nafaka ile birlikte en çok gündeme gelen konulardandır.

Nafaka ile beraber düşünülmesine rağmen kendine özgü şartları olan maddi ve manevi tazminat Medeni Kanun’da düzenlenmiştir. Manevi tazminat da çokça gündeme gelen bir istek olmakla birlikte genellikle maddi tazminat davası daha ön plandadır. Nafaka yüzde 99 oranında kadına verilmesine rağmen, boşanmada maddi ve manevi tazminat erkek tarafı için geçerlidir ve erkeğin eşinden tazminat aldığı örnek vakalar vardır.

BOŞANMADA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT

Boşanmada maddi ve manevi tazminat, boşanma davasında diğer eşten daha az kusurlu taraf tarafından talep edilebilir.

Maddi tazminat evlilik birliğinin boşanma ile sonuçlanmasından mevcut veya beklenen menfaatleri zarara uğrayan tarafın istediği maddi tazminattır.

Kusursuz veya daha az kusurlu eş; boşanmaya sebep olan olaylar nedeniyle kişilik haklarının saldırıya uğradığı gerekesiyle tazminat isterse bu da manevi tazminattır. Bu tazminat türü daha çok semboliktir.

Her iki istem de çekişmeli boşanma davasında yapılabileceği gibi ayrı bir dava olarak da görülebilir. Dava ayrı açılacaksa boşanma davasından itibaren bir (1) yıl içinde açılmalıdır. Bu süre boşanmada manevi tazminat davası için zaman aşımı süresidir.

BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT DAVASI

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 174/1.maddesine göre boşanmada maddi tazminat, evlilik birliğinin mahkeme kararı ile sona ermesi sonucunda, mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu tarafın, kusurlu taraftan talep ettiği tazminattır. Bu tarafın kadın ya da erkek olması önemli değildir. Önemli olan tazminat isteyen tarafın, karşı taraftan daha az kusurlu ya da kusursuz olmasıdır.

2001 öncesinde maddi tazminat hakkı sadece kusursuz eşe tanınırken 2001’de kabul edilen

Medeni Kanun’da “Daha az kusur“ kavramı eklenmiştir.

Maddi tazminatta amaç, boşanma ile ortaya çıkan zararın karşılanmasıdır.

Maddi tazminat davaları haksız fiil ya da işleme maruz kalan herkes tarafından açılabilir.

Maddi tazminat davası şartları oluştuğunda, dava, daha kusurlu olan eşe karşı açılabilir.

Maddi Tazminat Şartları

Maddi tazminata karar verilebilmesi için bazı şartlar oluşmuş olmalıdır. Bu şartlar şöyledir:

• Boşanma gerçekleşmiş olmalıdır. Boşanma olmadan maddi tazminata hükmolunamaz.

• Tazminat talep eden tarafın daha az kusurlu ya da kusursuz olması. Daha fazla kusurlu eş, diğer eşten hiçbir şekilde maddi tazminat talebinde bulunamaz. Maddi tazminat talep eden eşin kusursuz olması halinde, diğer eşin az da olsa bir kusuru tespit edilmişse maddi tazminata hükmedilir. Maddi tazminat talep eden eş ile diğer eşin eşit kusurlu olması halinde maddi tazminata hükmedilmez. Ancak daha az kusurlu eş, diğer eşten maddi tazminat isteyebilir.

• Boşanma neticesinde tazminat isteyen tarafın menfaatlerinin zarar görmüş olması gerekir. Boşanma davasında maddi tazminat, “gerçek zararın belirlenmesi” ilkesine göre belirlenmez. Aile mahkemesi, kusursuz ya da daha az kusurlu olan eş lehine maddi tazminata hükmederken öncelikle tazminat talep eden tarafın mevcut veya beklenen menfaatlerinin boşanma yüzünden zedelenip zedelenmediğini tespit etmelidir.

• İlliyet (Nedensellik) bağının olması.

• Talep edilmesi.

Mahkemenin maddi tazminata hükmedebilmesi için bu şartların hepsinin oluşması gerekir. Tüm şartlar yerine gelmiş ama örneğin tazminat talep edilmemişse mahkeme kendiliğinden maddi tazminat vermez.

Keza tazminatı talep edenin zararı boşanma nedeniyle değilse ama diğer tüm şartlar varsa da tazminat söz konusu olmaz.

Tazminata ancak tüm bu şartların varlığı sonucunda talep edilmesi halinde karar verilir.

BOŞANMADA MANEVİ TAZMİNAT DAVASI

Boşanma davasında manevi tazminat, boşanmaya sebep olan olaylar nedeniyle kişilik hakları saldırıya uğrayan tarafın kusurlu olan diğer taraftan uygun miktarda para istemesidir. Manevi tazminat, cezalandırma amacına ya da mülkiyette eksilmenin telafisi amacına yönelik değildir.

Burada amaç boşanmaya nedeniyle kişilik hakları saldırıya uğrayan ve zedelenen tarafın manevi zararlarının giderilmesidir. Örneğin boşanmaya neden olan şiddet, aldatma gibi olaylar aynı zamanda bu iki durumla karşı karşıya kalan tarafın kişilik haklarına saldırı niteliğindedir. Ve kişiye manevi olarak zarar vermektedir.

Bu durumla karşı karşıya kalan taraf ister erkek ister kadın olsun manevi tazminat talebinde bulunabilir.

Manevi tazminat boşanma davasında gündeme gelebileceği gibi boşanma sonrasında ayrı bir dava da açılabilir

Manevi Tazminat Şartları

Manevi tazminatta da tıpkı maddi tazminatta olduğu gibi bazı şartlar oluşmuş olmalıdır.
Bu şartlar şöyledir:

• Boşanma gerçekleşmiş olmalıdır.
• Manevi tazminat talep edilmiş olmalıdır.
• Manevi tazminatın istendiği taraf kusurlu olmalıdır.
• Manevi tazminatı isteyen taraf diğer eşten daha az kusurlu ya da kusursuz olmalıdır.
• Boşanmaya neden olan olaylar manevi tazminat talebinde bulunan tarafın kişilik haklarını zedelemiş olmalıdır.
• Kişilik haklarının zedelenmesi ile boşanma arasında nedensellik ilişkisi olmalıdır.

Bu şartların her biri bir araya geldiğinde manevi tazminat talebinde bulunulabilir.

Öte yandan tarafların eşit kusurlu olması durumunda birbirlerinden maddi ve manevi tazminat talep etme hakkı yoktur.

Manevi tazminat davası evliliğin boşanma nedeniyle sona ermesinden sonra 1 yıl içinde açılabilir. Bu süre zaman aşımı süresidir. 1 yıl geçtikten sonra manevi tazminat davası açılamaz.

Hem maddi hem de manevi tazminat davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemesi’dir.

Davacının yerleşim yeri mahkemesi ile davalının yerleşim yeri mahkemesi manevi tazminat davalarında yetkili mahkemedir.

TAZMİNAT MİKTARININ BELİRLENMESİ

Boşanmada tazminat miktarı hakim tarafından belirlenir. Hakim bu kararı, tarafların yaşını, evlilik süresini, sosyo ekonomik durumlarını, sosyal güvenliklerinin olup olmadığını, iş bulma ya da yeniden evlenme ihtimallerini göz önünde bulundurarak alır. Tabi her durumda maddi tazminat ödenmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Hakim tazminat ödenmesine gerek yoktur kararı da verebilir.

Ayrıca tazminat belirlenme aşamasında fiilin ağırlığı ve kusur dereceleri, paranın alım gücü, ihlal edilen mevcut ve beklenen menfaatlerin kapsamı ve hakkaniyet ilkesi de göz önüne alınır.

Örneğin zina, suç işleme, terk, hayata kast gibi sebeplerle açılan bir boşanma davasında verilmesine hükmedilecek tazminat ile genel boşanma sebeplerine göre kusurlu olan tarafın ödeyecekleri tazminat miktarı aynı olmayacaktır. Şöyle ki zina yapan eşin ödeyeceği maddi tazminat, eşine hakaret ettiği için kusurlu bulunan eşin ödeyeceği tazminattan çok daha yüksek olacaktır.

Hakim, Medeni Kanun’un 176. maddesine göre maddi tazminatın toplu olarak ya da irat şeklinde ödenmesine karar verebilir. İrat şeklinde ödenmesine karar verilen maddi tazminat, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi, taraflardan birinin ölmesi ile kendiliğinden kalkar. Alacaklı tarafın resmi olarak evli olmamasına rağmen fiili olarak başkası ile karı koca hayatı sürmesi ya da haysiyetsiz bir hayat sürmesi durumunda mahkeme kararı ile kaldırılabilir.

MANEVİ TAZMİNAT ÖDEME BİÇİMİ VE FAİZİ

Manevi tazminat sadece toptan belirli bir paranın ödenmesi şeklinde olabilir. Manevi tazminatın irat biçiminde ödenmesine karar verilemez.

Öte yandan boşanma davalarında maddi ve manevi tazminat ancak boşanma kararının kesinleşmesiyle belirgin ve muaccel bir alacak haline gelir. Bu sebeple faiz uygulaması da boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren mümkün olur.

HANGİ DURUMLARDA TAZMİNAT ÖDENMEZ

Evliliğin bitmesinde karşılıklı anlaşma ya da iki eşin de eşit şekilde kusurlu olması gibi durumlarda tazminat ödenmesi söz konusu değildir.

Tazminat isteyen ve dava açan tarafın davalıdan daha çok kusurlu olması durumunda da tazminat ödenmez.

TAZMİNAT DAVASI DİLEKÇE ÖRNEKLERİ

Tazminat davası, maddi ya da manevi tazminat istemli dava dilekçesinin verilmesi ile açılmış olur. Tazminat davası dilekçe örnekleri internetten kolaylıkla bulunup incelenebilecek dilekçelerdendir.

Davanızda bir boşanma avukatından yardım ve destek almayacaksanız dilekçenizi kendiniz doldurmak zorunda kalabilirsiniz.

Dilekçede öncelikle davanın açılacağı hakimliğin adının olması gerekmektedir.
Daha sonra ise sırayla,
• Davalının adı- TC kimlik numarası,
• Davalının adı- TC kimlik numarası
• Dava konusu-İştirak ya da yoksulluk nafakası hakkında nafakaya karar verilmesi talebi.
• Açıklamalar
• Hukuki nedenler
• Deliller
• Sonuç ve istem bulunmalıdır.
Dilekçede hem davalının hem de davacının imzaları ve imza tarihi de olmalıdır.

SÜREÇ NASIL İLERLİYOR?

Maddi ve manevi tazminat davası; boşanma davasını açan dava dilekçesiyle ya da bu davaya karşı davalı tarafından verilecek cevap dilekçesi ile açılabilir. Boşanma davası dilekçesiyle veya cevap dilekçesiyle, talep edilen maddi ve manevi tazminat için ayrıca harç veya gider avansı alınmaz.

Dava ya da cevap dilekçesi ile ileri sürülmeyen maddi ve manevi tazminat talepleri, boşanma davası devam ederken de ayrı bir dava şeklinde açılabilir. Bu durumda ya davaların birleştirilmesine ya da boşanma davasının tazminat davası için bekletici mesele yapılmasına, yani boşanma davası bittikten sonra tazminat davasına devam edilmesine karar verilir.

İSTANBUL TAZMİNAT DAVASI AVUKATLIK HİZMETİ

Son yıllarda İstanbul gibi büyük kentlerde, evliliklerin olduğu kadar boşanmaların da artması, maddi ve manevi tazminat isteklerinin daha da yoğunlaşması nedeniyle tazminat davası avukatlarına duyulan ihtiyaç da artmıştır. Özellikle tazminat davası avukatlık hizmetleri alınmadan çözülmesi pek mümkün olmayan davalar arasındadır. Bu nedenle İstanbul’da konusunda uzman ve deneyimli tazminat davası avukatına ulaşıp nitelikli hizmet almanız gerekecektir.

TAZMİNAT DAVASI AVUKAT ÜCRETLERİ

Tazminat davalarında avukata ödenecek ücret tamamen müvekkil ile avukat arasındaki anlaşmaya bağlıdır.
Yasa gereği avukatlar “Asgari Avukatlık Ücret Tarifesi”nin altında bir ücrette anlaşamazlar.
Bu ücretin altına düşemeyen avukatlar için üst sınır yoktur. Tamamen davanın niteliğine ve avukat-müvekkil arasındaki anlaşmaya bağlı bir durumdur.
Bu noktada tazminat davası avukatlık ücretlerinden çok avukatın uzmanlığına dikkat etmek daha doğru bir yol olacaktır.

BİZE ULAŞIN

Aile hukuku alanında ve tazminat davalarınızda, her türlü sorununuzda hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti vermekteyiz.

Sorununuzun gerçekçi bir değerlendirmesi ve çözüm yolları için bize başvurabilirsiniz.

SIKÇA SORULAN SORULAR:

Boşanma davasında tazminat miktarı neye göre belirlenir?

Boşanma davasında tazminat miktarı tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına, kusur derecelerine, evliliğin ne kadar süre devam ettiğine göre değişebilir.

Fiilin ağırlığı ve kusur dereceleri, paranın alım gücü, ihlal edilen mevcut ve beklenen menfaatlerin kapsamı ve hakkaniyet ilkesi de göz önüne alınarak tazminat miktarı belirlenir.

Boşanma davasında tazminat ne kadar?

Boşanma davasında tazminat miktarı bir standart dahilinde değildir. Hakimin pek çok kriteri göz önüne alarak belirlediği bir rakam söz konusudur.

Boşanmada tazminat nasıl talep edilir?

Boşanmada tazminat 2 şekilde talep edilebilir.

Boşanma davası açarken boşanma talepli dilekçe ile birlikte tazminata da hükmedilmesi için talepte bulunulabilir.

Yada boşanma davası sonlandıktan sonra yalnızca tazminata hükmedilmesi için ayrı bir dava açılabilir.

Tazminata hükmedilmesi için evliliğin boşanma dışında başka bir sebeple (ölüm vb ) sonlanmaması gerekmektedir.

Boşanma davası tazminat ödenmezse ne olur?

Boşanma davası tazminatı ödenmemesi halinde tazminata hak kazanan taraf icra dairesine başvurarak icra takibi başlatabilir. Bu durumda avukat masrafları, İcra Dairesi masrafları, haciz ve satış giderleri gibi ekstra giderlerin tamamı da davalı tarafa yüklenir.

Hukuk davasında tazminat ödenmezse ne olur?

Hukuk davasında tazminat ödenmezse karşı taraf dava açabilir. Bu dava ile birlikte kişinin mal varlığına haciz konabilir ve alınamayan tazminat, haciz yoluyla alınır. İcra takibi için gerekli olan dosya ve avukatlık masrafları da tazminatı ödemesi gereken ama ödemeyen kişiye yüklenir.

Boşanmada hangi durumlarda tazminat alınır?

Evliliğin boşanma ile bitmesi sonucunda, evliliğin bitmesi nedeniyle mevcut ya da beklenen menfaatleri zedelenen taraf, karşı taraftan daha az kusurlu ya da kusursuzsa tazminat alabilir.

Manevi tazminatta ise, boşanmaya sebep olan olaylar nedeniyle kişilik hakları saldırıya uğrayan taraf kusurlu olan karşı tazminat alabilir. Burada da kural tazminat talebi olan tarafın daha az kusurlu ya da kusursuz olmasıdır.

Esinden boşanan kadın tazminat alabilir mi?

Eşinden boşanan kadın kusur oranına göre tazminat alabilir ya da alamaz. Eğer kadın eşinden daha az kusurlu ya da kusursuzsa tazminat alabilir. Ancak kusuru eşinden fazla ya da eşiyle eşit oradaysa tazminat alamaz.

Boşanma tazminatı taksitle ödeniyor mu?

Tazminat bir seferde ödenmek üzere kararlaştırılabilir, taksit taksit ödenmesinin kararlaştırılması mümkün değildir.

Manevi tazminatın kesinleşmesiyle birlikte karşı taraftan tahsili talep edilebilir.

Tazminat ödenmesine karar verilmişse tazminat ödemeye yükümlü olan eş bunu kısa süre içerisinde ödemelidir. Ki mahkemeler kişinin ekonomik durumu ve ödemesi gereken tazminat bedeline göre belirli bir süre tanır. Bu süre içerisinde tazminatların ödenmesi gereklidir. Tazminat elden ödenebildiği gibi banka hesabına da yatırılabilir.