Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti konusu son yılların popüler konuları arasında yer almaktadır. Evlilik dışı ilişkilerin artışı, bu ilişkilerden doğan çocukların olması kimi zaman velayet ve nafaka gibi sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu durumda evlilik dışı doğan çocuğun tanınması gerekebilir ya da anne ile çocuk babalık davası açar.
EVLİLİK DIŞI DOĞAN ÇOCUĞUN VELAYETİ
Düzenlemelere göre evlilik dışı doğan çocuğun velayeti kural olarak annededir. Bunu sebebi olarak da anne ile çocuk arasındaki soybağının doğumla yani doğal yolla kurulması olarak gösterilir.
Anne çocuğu doğurduğu andan itibaren evli olup olmadığı dikkate alınmadan ya da farklı bir hukuki işleme gerek kalmadan çocuğun velayetine sahip olur.
Ancak anne ölmüşse, küçük veya kısıtlı ise çocuğun menfaati gözetilerek velayet babaya verilebilir. Babanın belli olmadığı durumlarda ise çocuğa vasi atanır.
EVLİLİK DIŞI DOĞAN ÇOCUĞUN BABA TARAFINDAN TANINMASI NEDİR?
Evlilik dışı doğan çocuğun bana tarafından tanınması, baba ile arasında soybağının kurulması demektir.
Çocuk ile babanın soybağının kurulması ve evlilik dışı doğan çocuğun velayetinin babaya verilmesi daha farklı şekillerle olur.
Birinci yol babanın çocuk doğduktan sonra anne ile evlenmesidir.
İkinci yol babanın çocuğu tanımasıdır. Bunun için “Tanıma“ davası açılır.
Davayı tanıyanın kendisi yani baba açabileceği gibi, tanınanın yani çocuğun annesi, tanınan çocuk, çocuğun kayyumu veya vasisi, çocuk ölmüş ise mirasçıları da açabilir.
Hakim tanıma yönünde karar verdiğinde çocuk ile baba arasında soybağı geriye dönük olarak kurulur. Çocuk bu karar ile birlikte babanın nüfusuna kaydedilir, soyadını alır, mirasından pay alma hakkı kazanır.
Tanıma davası babanın rızası dahilinde açılır. Tanıma işlemi ayrıca nüfus memuruna başvuruda bulunma yoluyla da yapılabilir. Babanın resmi belge veya vasiyetnamede yapacağı bir beyanla da tanıma işlemini yapması mümkündür.
Baba tarafında gerçekleştirilen tanımadan sonra çocuğun üstün menfaati gözetilerek velayeti babaya da verilebilir. Çocuğun velayetinin verilmesi noktasında mutlaka çocuğun menfaati göz önüne alınmalıdır.
EVLİLİK DIŞI DOĞAN ÇOCUĞUN BABA TARAFINDAN TANINMASI ŞARTLARI
Evlilik dışı doğan çocuğun baba tarafından tanınmasının bazı şartları vardır.
Bu şartlardan en önemli olanı çocuk ile başka bir erkek arasında soy bağı ilişkisinin kurulmamış olmasıdır.
Çocuğu Tanıyan Kişinin Baba Olması
Tanıma, kişiye bağlı haklardandır. Baba hayatta olduğu ve temyiz kudretinden yoksun olmadığı sürece bu hakkı kendisi kullanmalıdır. Onun yerine bu hakkı kimse kullanamaz. Eğer tanıyacak kişi kısıtlı veya küçükse veli veya vasisinin rızası gerekir.
Tanımaya Engel Bir Durumunun Bulunmaması
Erkeğin çocuğu tanıması için bir engelin olmaması gerekir. Bu engellerin en önemlisi yukarıda da değindiğimiz üzere çocuk ile başka bir erkeğin soy bağının bulunmasıdır. Örneğin kadın hali hazırda bir erkekle evliyken bir başka erkekten çocuğu olursa çocuk kocasının kabul edilir.
Bu durumda asıl baba olsa bile erkek çocuğu tanıyamaz. Böyle bir durum yaşanırsa çocuğu tanımak isteyen kişi mevcut soy bağının geçersiz olduğunu ispatlamalıdır.
Tanınma İradesinin Mevzuata Uygun Biçimde Beyan Edilmesi
Tanımanın geçerli olabilmesi için kullanılabilecek 4 yöntem vardır.
- Nüfus memuruna yazılı başvuru,
- Mahkemeye yazılı başvuru: Başvurulacak mahkeme, babanın yerleşim yeri veya nüfusa kayıtlı olduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesidir.
- Noterde düzenlenecek resmi senetle yapılacak beyan
- Vasiyetnamede yapılacak beyan ile bu işlem gerçekleştirilebilir.
Bu 4 yöntem dışında herhangi bir işlem tanıma için yeterli olmaz.
BABALIK HÜKMÜ
Babalık hükmü, baba ile çocuk arasında soybağının kurulması ve bunun için dava açılmasıdır.
Diğer adı babalık davasıdır. Babalık davasında davacı anne ya da çocuktur. Bu dava babanın rızası dışında açılır. Anne ya da çocuk o erkeğin baba olduğunu ileri sürerek bunun mahkeme yoluyla hüküm altın alınmasını ister.
TANIMANIN BİLDİRİM USULÜ
Evlilik dışı doğan çocuğun tanınmasında bildirim iki şekilde yapılabilir.
İlk yol babanın yazılı beyan ile birlikte nüfus müdürlüğüne başvurması ile usulüdür.
İkinci yol ise, düzenlenen resmi bir senet ile birlikte notere veya konsolosluğa başvurulmasıdır.
Bu yol kullanılıyorsa başvuru tarihinden itibaren 10 gün içinde noter, yapılan bildirimi nüfus müdürlüğüne gönderir.
Bir başka usul ise yol vasiyetname ile yapılan tanımadır. Bu usul vasiyetnamenin hakim tarafından açılması ile hayata geçer.
BABANIN TANIMA DAVASI
Babanın tanıma davası rızai davalardan biridir. Baba, kendisinden olduğunu düşündüğü ve/veya ispatladığı çocuk ile soybağı kurulması için kendi isteği ile dava açar. Bu davalar da sık görülen davalar arasındadır.
Evlilik dışı doğan çocuğu tanıma, tek taraflı bir irade beyanını içermektedir. Bu nedenle hasımsız açılması gereken bir davadır. Dava çekişmesiz dava kapsamındadır. Ancak eğer çocuğun nüfusta başka bir babası varsa, yani başka bir erkekle soybağı bulunuyorsa baba tanıma davası açamaz. Tanıma davası açmak için öncelikle soybağının reddi davası açılmalı, dava sonucuna göre tanıma davası açılmalıdır.
BABALIK DAVASI
Babalık davası, evlilik birliği içinde doğmamış bir çocuğun, babası ile soy bağının kurulması için açılan bir dava türüdür. Daha kısa ve anlaşılır şekliyle “babanın çocuğu nüfusuna alması” için açılan davadır.
Soy bağının tespiti için açılan davalar arasında yer alır ancak babanın çocuğu tanıması değildir. Tanıma bambaşka bir davanın konusudur. Babalık tanıma davası, çocuk ile baba arasındaki soy bağının, hukuk yoluyla kurulmasıdır. Bu davada babanın rızası vardır ancak babalık davasında babanın rızası söz konusu değildir. Anne veya çocuğun dayatması ile bu dava açılır ve sonucu istenir.
Babalık hükmü olarak da adlandırılır.
Konu Türk Medeni Kanunu’nun 301. Maddesi ve devam maddelerinde düzenlenmiştir.
Babalık davası sonucunda verilen karar yenilik doğurucu bir karardır. Bu karar ile çocuk ve baba arasında, geriye doğru da geçerli olmak üzer soy bağı kurulmuş olur.
Artık evlilik dışı ilişkiden doğan çocuk ve baba arasında, evlilik içinde doğan çocuk ve baba arasındaki soy bağı geçerli olur.
Bu tip davaları genellikle gazetelerin ve magazin sayfaları ile televizyon haberlerinde sık sık görürüz.
Genellikle ünlü ve zengin bir erkekten olduğu ileri sürülen çocuğun o erkeğin soy adını alması ve nüfusunda olması için dava açılır. Anne burada çocuğunun babasının soy adını alarak ve mirasından da pay almasını isterken, genellikle erkek tarafı bu iddiaları reddeder. Dava sonunda delillerin de ışığında ve hakimin kararına göre babalık davası ya kabul edilir ve çocuk ile baba arasında soy bağı kurulur ya da dava reddedilir.
NÜFUS İŞLEMLERİ
Evlilik dışı doğan çocuğun nüfusa kaydettirilmesi aşamasında yapılan işlemler hakkında da kısa da olsa bilgi vermek gerekir.
Evlilik dışı çocuğun kimliğinde ne yazar?
Medeni Kanun’un 321. maddesine göre, çocuk, anne ve baba evli ise ailenin evli değilse annesinin (doğuran kadının) soyadını alır. Çocuk ile anne arasında soybağı doğumla kurulur. Evlilik dışı doğan çocuk annenin başvurusu ile annenin kütüğüne kaydedilir ve çocuk annenin soyadını alır.
Ancak, erkek (Baba) evlilik dışı doğan çocuk ile arasındaki soybağı ilişkisini, kendi rızasıyla, tanıma işlemleri ile kurduysa evlilik dışı doğan çocuk babasının soy adını alır ve kimliğinde babasının soy adı yazar.
Babası belli olmayan çocuğun baba hanesine ne yazılır?
Evlilik dışı doğan ve babası belli olmayan çocuğun nüfus kağıdında baba hanesinde annenin kimlik alırken beyan edeceği isim yazılır.
Bebeğin nüfus kaydı ilk otuz günde, ayı dolmadan yapılması gerekir. Evlilik dışı bebeğin nüfus kaydı ilk otuz günde yapılmazsa para cezası söz konusudur.
Turkiyede Babasiz dogan bebege kimlik nasil verilir?
Evlilik dışında doğan yani babasız doğan çocuklara kimlik nüfus müdürlüğünden alınır.
Çocuklar anasının bekarlık hanesine, anasının bekarlık soyadı ve bildirilen baba adıyla; tanınan veya babalığına hükmedilen çocuklar baba hanesi baba soyadı ile tescil edilirler.
EVLİLİK DIŞI DOĞAN ÇOCUĞUN SOYADI
Evlilik dışı doğan çocuğun soyadı en can alıcı konulardan biridir.
Evlilik birliği içerisinde doğmayan çocuk, doğum sonrasında annenin soy hanesine yazılır ve annenin soyadını alır. Çünkü çocukla anne arasında soy bağı doğumla kurulur. Babanın, çocuğa soyadını vermesi için, babanın çocuğu tanıma işlemlerinden birini yapması gerekmektedir.
Ancak resmi işlem sonrasında, baba çocuğu kabul etmiş olur ve soy hanesine kayıt yaptırabilir. Çocuğun babasının soyadını almasının diğer yolu da babalık davası açılması ve davanın kazanılmasıdır.
EVLİLİK DIŞI DOĞAN ÇOCUĞUN ANNE VE BABASININ SONRADAN EVLENMESİ
Evlilik dışı doğan çocuğun anne ve babasının doğumdan sonra evlenmesi durumunda, evlilik dışı doğan çocuğun velayeti hakkında evlilik içi doğan çocuklara uygulanan hükümler uygulanır. Çocuk babanın soyadını alır, mirasından pay alma hakkı kazanır.
Zira evlenmeyle birlikte soybağı kurulmuş olur.
Ancak bu dediklerimizin olabilmesi için evliliğin yasal ve geçerli olması gerekir. Geçerli bir evlilikten itibaren velayet hakkı anne ve baba tarafından ortak kullanılır. Aynı zamanda velayete ilişkin yükümlülüklerden de birlikte sorumlu olurlar.
Bu noktada evlilik dışı doğan çocuk, evlendikten sonra nüfus müdürlüğüne bildirilmelidir.
Ancak bu bildirim zorunluluk değildir, sadece açıklayıcı niteliktedir.
EVLİLİK DIŞI DOĞAN ÇOCUĞUN VELAYETİ KİME VERİLİR?
Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti doğal soybağı nedeniyle her zaman anneye verilir.
Anne veya çocuk tarafından açılan babalık davasının mahkeme tarafından kabul edilmesi halinde evlilik dışı doğan çocuk ile baba arasında yasal bir soybağı kurulunca velayet hakkının babaya verildiği istisnalar vardır ancak burada da çocuğun üstün yararı gözetilir.
EVLİLİK DIŞI OLAN ÇOCUĞU BABA ALABİLİR Mİ?
Evlilik dışı olan çocuğu babanın aldığı nadir durumlar vardır ancak bunu için öncelikle babanın çocuğu tanıması gerekir. Böylece ikisi arasında soy bağı ilişkisi kurulmuş olur. Baba ancak bundan sonra çocuk üzerinde hak iddia edebilir.
VELAYET DAVALARINDA YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME
Velayet davalarında görevli Aile Mahkemeleridir. Aile Mahkemelerinin olmadığı yerlerde görevli olan mahkeme ise Asliye Hukuk Mahkemeleridir.
Yetkili mahkeme ise genellikle davalının yerleşim yeri mahkemesidir.
SIKÇA SORULAN SORULAR:
Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti babaya verilir mi?
Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti Türk Medeni Kanunu’nun 337. maddesi uyarınca anaya aittir.
Velayetin baba olan erkeğe verildiği durumlar vardır ancak bunun için erkeğin çocuğu tanıma gerekir. Sonrasında mahkeme çocuğun üstün yararı varsa velayeti babaya verebilir.
Hangi durumlarda çocuğun velayeti anneye verilmez?
Velayetin anneye verilmediği durumlar da vardır. Anne küçük, kısıtlı ya da ölmüşse velayet mahkeme kararı ile babaya verilebilir.
Eğer baba hukuken tespit edilememişse bu kez çocuğa vasi atanır.