Aile danışmanı, çıkmaza giren evliliklerde, sorun yaşanan ailelerde deyim yerindeyse “Köprüden önceki son çıkış” olarak adlandırılabilir.
Zamanla yıpranan ve çıkmaza giren evliliklerde neyin nasıl yapılması gerektiğini, evliliğin nasıl tekrar rayına oturtulması gerektiğini, ailenin bozulan düzeninin nasıl düzeltilmesi gerektiğini bu işin eğitimini almış aile danışmanları söyler ve aile bireylerine de söylenenleri uygulamak kalır. Köprüden önceki son çıkışı kullanan ailelerde çiftler evliliklerini kurtarabilecekleri gibi geç kalmış da olabilirler ama boşanma kararı vermeden önce bu seçeneğin mutlaka kullanılması emek verilmiş bir ilişkinin çöpe atılmasını engelleyebilir.
Bu yazımızda aile danışmanı nedir, ne iş yapar, görev ve sorumlulukları nelerdir, aile danışmanı olmak için neler yapılır gibi sorulara cevap vereceğiz.
AİLE DANIŞMANI NE DEMEK?
Aile danışmanı, evli çiftlerin veya aile bireylerinin, ev içinde ortaya çıkabilecek zihinsel veya duygusal sorunlarını aşmalarına yardımcı olmak için danışmanlık hizmeti veren kişilerdir. Bir tür kurtarıcı gibi görülürler ama nihayetinde ellerinde yıpranmış ilişkileri birdenbire düzeltecek sihirli değnekler de yoktur.
En kısa tanımıyla aile danışmanı, aileyi konu edinen ve onu oluşturan aile üyelerine yönelik destek ve farkındalık sürecini yöneten kişidir.
Halk arasında ailenin bütünün kapsayıcılığı göz ardı edilerek “evlilik danışmanı” veya “çift danışmanı” olarak sözü edilir.
Ve yaptığı iş sadece “çift terapisi” ve “evlilik terapisi”ne indirgenir. Ancak kesinlikle öyle değildir. Aile danışmanını işlevi bundan çok daha geniş bir alanı kapsar.
- Ailedeki rol çatışması,
- Eşler arası anlaşmazlık,
- Hastalık, ölüm gibi travmatik olayların etkisi
- Ekonomik krizin neden olduğu huzursuzluklar
- Çocukların herhangi bir nedenle evden ayrılması gibi konularda aileye destek olur.
AİLE DANIŞMANI NE İŞ YAPAR? GÖREV VE SORUMLULUKLARI NELERDİR?
Aile danışmanlığı, hayli geniş bir çalışma alanına sahiptir. Bu nedenle aile danışmanın görev ve sorumlulukları da hayli fazladır.
Ailede çocukla ilgili yaşanan sorundan, evliliğe hazırlanan çiftlere kadar uzanan bir görev ve sorumluluk çeşitliliği vardır.
Aile danışmanının öncelikli görevi, aile bireylerinin yaşadıkları ve baş etmekte zorlandıkları sorunlara karşı çözüm yolları sunmaktır.
Çift ilişkileri, ergenlik ve çocuk gelişimi, gençlik psikolojisi, ailede iletişim sorunları ve aile içi şiddet gibi konular aile danışmanlığı kapsamında yer alır. Yani Sadece evlilik için değil, evlilik öncesi çift sorunları ve ilişkiler de aile danışmanlığının ele aldığı konular arasındadır.
Aile danışmanının görevleri ise “AİLE DANIŞMA MERKEZLERİ YÖNETMELİĞİ”nin 16. Maddesine göre şöyledir:
- Ailenin genel işleyişini bozan, aile bireylerinin psiko-sosyal ve ekonomik durumlarında sorunlara yol açan durumların çözümlenmesini sağlar.
- Aile üyelerinin seans ve oturumlardaki genel etkileşim ve iletişim süreçlerini raporlar.
- Aile kurma niyetinde olan bireylere rehberlik ve danışmanlık hizmeti sunar.
- Ailedeki işleyişi bozacak kadar ciddileşen ve aile bireyinin sosyal hayatına etki eden anlayışa yönelik değişim ve dönüşüm hizmetleri sunar.-
- Tek ebeveynli ailelere yönelik danışmanlık hizmeti verir.
- Aile içi şiddete kapsayan durumlarda, geniş çaplı psiko-sosyal destek hizmetini sağlar.
- Boşanma öncesinde bireylerin istemeleri durumunda arabuluculuk hizmetleri ve uygulamaları hazırlar.
- Boşanmış kişilere ve eğer varsa boşanma travması yaşayan çocuklara yönelik uyum programları uygular ve psiko-sosyal destek süreci başlatır.
- Yeterli gözlem ve analizden sonra ilgili aile üyesini ya da aile üyelerini ihtiyaçlarına uygun ruh sağlığı ve hastalıkları kurumuna yönlendirir.
- Boşanma, ayrılık, çocuk yetiştirme, ev yönetimi ve finansal zorluklar gibi konularda danışanları bilgilendirmek,
- Danışanları ilaç, psikiyatri ve adli yardım gerektiren durumlarda ilgili uzmana yönlendirmek,
- Çocukların gözaltına alınması veya tutuklanması vakalarında, mahkemelere tavsiyelerde bulunmak üzere; doktor, okul, sosyal hizmet uzmanları, çocuk danışmanları ve kolluk görevlileriyle iletişime geçmek,
- Mahkeme tarafından boşanma ve velayet davalarına karar vermede kullanılmak üzere ebeveynlerin ve çocukların değerlendirmelerini yapmak, gerektiğinde mahkemede ifade vermek.
AİLE DANIŞMANI OLMAK İÇİN HANGİ EĞİTİMİ ALMAK GEREKİR?
Aile danışmanı olmak için insanı ve içinde yaşanılan toplumu iyi tanımanın yanı sıra iyi bir eğitim de almak gerekir.
Danışmanlar üniversitelerin dört yıllık eğitim veren, psikoloji, sosyoloji, sosyal hizmet, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, hemşirelik, tıp ve çocuk gelişimi bölümlerinden lisans derecesi ile mezun olmalıdır.
Daha sonra da aile danışmanlığı sertifikası alınası gerekmektedir bu da çeşitli üniversite ve eğitim kurumlarının programları vasıtası ile olur.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın sitesindeki bilgilere göre;
“Sosyal hizmet, psikoloji, sosyoloji, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, tıp, hemşirelik ve çocuk gelişimi alanlarından birinde en az dört yıllık lisans programlarından mezun olanlar, Milli Eğitim Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu veya üniversitelerden, biri tarafından uygun görülen en az üç yüz saati teorik ve en az otuz saati süpervizyon eşliğinde olmak üzere yüz elli saati uygulamalı toplam dört yüz elli saatlik aile danışmanlığı alanında bir eğitim programını başarıyla tamamladıktan sonra sertifika alanlar, aile danışmanı olarak çalışabilirler.
Sosyal hizmet, psikoloji, sosyoloji, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, tıp, hemşirelik ve çocuk gelişimi lisans programlarını tamamladıktan sonra aile danışmanlığı alanında yüksek lisans veya doktora eğitimini tamamlamış olanlar aile danışmanı sayılır ve ayrıca bunlardan merkezlerde çalışmak için sertifika istenmez.”
Bu eğitimleri alan bir kişi danışman olabilir ve kamu ya da özel sektörde çalışır.
Diğer iş olanakları ise şöyledir:
•Aile danışmanı unvanı ile özel aile danışmanlık merkezlerinde çalışabilirler,
•Rehabilitasyon merkezlerinde,
•Kadın ve aile sağlığı merkezlerinde,
•Kurumsal firmaların bünyesinde bulundurduğu aile danışmanlık birimlerinde görev alabilirler,
•Özel kliniklerde,
•Çocuk Esirgeme Kurumlarında,
•Psikolojik destek sağlayan kurum ve kuruluşlarda,
•Aile Mahkemelerinde vb. kurumlarda aile danışmanı olarak görev alabilirler.
AİLE DANIŞMANINDA OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER
Aile danışmanının başarılı olabilmesi ve sorunları çözebilmesi için pek çok özelliğinin olması gerekir.
Öncelikle nesnelliğini koruması gereken bu kişi, tarafsız da olmalıdır ve tarafların her birini dinleyip ortak noktada buluşabilmelerini sağlamalıdır.
Danışmanda olması gereken özellikleri şöyle sıralamak mümkündür:
- İletişim becerisi yüksek olmalıdır
- Meslek etiğine uygun davranışlara sahip olmalıdır
- Karmaşık problemleri tanımlama ve çözüm sunma becerisine sahip olmalıdır
- Stresli ve duygusal durumlarla baş edebilmelidir
- Kriz yönetimi konusunda deneyimli olmalıdır
- İkna becerisi yüksek olmalıdır
- Gözlem yeteneği üst düzeyde olmalıdır, detayları yakalayabilecek dikkate sahip olmalıdır.
- Bu özellikleri taşıyan bir kişinin aile danışmanlığında başarısız olması çok da olası olmayacaktır.
AİLE ÇİFT DANIŞMANLIĞINDAN KİMLER YARARLANABİLİR?
Aile çift danışmanlığından adı üzerinde aile üyelerinden her biri yararlanabilir. Ancak öncellikle kişilerin kendi başarına çözemeyecekleri bir sorunun varlığı gerekir. Problemlerle baş edemeyen çiftler, anne baba ya da eş olarak ilişkilerinin devamını sorgulamak veya olumsuz gidişe dur diyebilmek için profesyonel yardıma ihtiyaç duyabilir.
Daha ayrıntılı bir cevap vermek gerekirse evlilik hazırlığı yapan çiftler, evli çiftler, çocuklu çiftler, ayrılık aşamasında olan çiftler, ayrılmış olanlar, yeniden evlilik aşamasında olanlar, ailenin ergen çocukları, evlilik, çocuk, ayrılık, boşanma, aldatma, cinsellik vb. konularda aile danışmanının kapısını çalabilir.
Alınacak hizmetin ne kadar süreceği biraz danışmanın görüşüne biraz da danışanın isteğine bağlıdır. Hizmet genellikler seanslar halinde verilir. Seanslara evli çiftler birlikte gidebilecekleri gibi ayrı ayrı da gidebilirler.
SÜREÇ NASIL İLERLER?
Bir evlilik sancılı hale gelmişse, aile içinde bireyler arasında profesyonel destek almadan çözülemeyen sorunlar varsa aile danışmanına başvurma zamanı gelmiş demektir.
Yani danışman için öncelikle sorun olması, bu sorunun kişisel çabalarla çözülememesi ve çözüm için uzman desteğine ihtiyaç duyulması gerekir.
Bu gereklilik ortaya çıkınca aile nerede yaşıyorsa orada uzman ve işinin ehli bir aile danışmanı bulmak için girişimlerde bulunulur.
Danışman bulunduktan sonra ise sıra sorunu en net şekilde ortaya koymaya gelir. Sorunu danışmana anlatan birey ya da aile üyeleri çözüm yolunu danışmandan bekler.
Görüşmeler seanslar halinde haftada bir ya da iki haftada bir yapılır. Aile terapisi için çift seansı genellikle 1,5 saat, bireysel terapi uygulamaları ise ortalama 50 dakika sürer. Terapi süresi danışman tarafından belirlense de ortalama sekiz ila yirmi seanstır.
Seanslar sonunda danışan sorununun çaresini bulabileceği gibi tam tersi de olabilir ve bu kez farklı yollar denenir.
AİLE TERAPİSİ
Aile terapisi; aileler ve çiftler arasındaki yakın ilişkiyi odağına alan, ailedeki anlaşmazlıkları çözme hedefindeki terapidir.
Aile terapisinde amaç, aile içinde ve çiftler arasında yaşanan sıkıntılı süreçlerin profesyonel bir danışman tarafından ele alınması ve çatışmaların çözülebilmesidir. Böylece aileyi oluşturan başta kadın ve erkek eş, varsa çocukların sağlıklı yönde değişimi ve gelişimi sağlanır. Hem aile içi ilişkileri düzenlenmesi hem de diğer insanlar ve durumlar ile ilişkilerin düzenlenmesi hedeflenmektedir.
Terapistler, aile üyelerinin birbirlerine yardım edebilmeleri için yapıcı yollar bulmasına da yardım eder. Anne babası ile anlaşamayan çocuk, çocuğu ile iletişim kuramayan ebeveynler bu terapiden oldukça yüksek fayda sağlayabilir.
Aileyi bir şekilde ilgilendiren her konu aile terapisinde gündeme gelir. Bunlar şöyle sıralanabilir:
- Çift ilişkileri
- Evlilik problemleri
- Boşanma
- Çocuk, ergen ve yetişkin ruh sağlığı
- Çocuk ve ergenlerde davranış bozukluğu ve okul problemleri
- Yeme bozuklukları
- Alkol ve madde kullanımı
- Kronik fiziksel rahatsızlıklarla
- Yas, kayıp ve travmalar
- Duygusal istismar, ihmal ve şiddet
- Aile yaşamında değişiklikler (iş değişikliği, taşınma vb.)
- Anksiyete ve depresyonu da içeren duygusal bozukluklar
- Ebeveynlik becerileri
- Üvey bireyi bulunan aileler destek.
- Psikoseksüel zorluklar
- Evlat edinme, üvey ebeveyn/çocuk ilişkileri
- Kendine zarar verici davranış
- Travma sonrası çocuklara, gençlere ve yetişkinlere destek
- Göç eden ailelere destek
- İş stresi
- Ekonomik problemler
Bazı durumlarda, aile terapisi yasal olarak önerilmektedir. Örneğin aile mahkemelerinde boşanma vb. bazı davalarda önce terapiye gidilmesi önerilmektedir.
BİZE ULAŞIN
Boşanma düşüncesi, çocuklarla ilgili yaşanan sorunlar, iş stresi, evlat edinme ve üvey anne baba ile çocuğun iletişimi gibi konularda aile terapisi almak, aile içi huzursuzluklarınızın çözümünde profesyonel yardım ve destek bulmak istediğinizde bize ulaşabilirsiniz.
İşinin ehli aile danışmanlarımız sorunlarınızın çözümü için uzmanlıklarını ve deneyimlerini sizler için sonuna kadar kullanacaktır.
SIKÇA SORULAN SORULAR:
Aile danışmanı ne kadar maaş alır?
Aile Danışmanı pozisyonunda çalışanlar kariyerlerinde ilerledikçe aldıkları maaşlar da değişir. Ne kadar maaş aldıkları ile ilgili net bir rakam veremesek piyasa şartlarında oluşan ve yükselen rakamlardan söz etmek mümkündür.
Aile danışmanı ne iş yapar?
Aile danışmanı adı üzerinde, aile içi ilişkilerde ortay acıkan sorunların çözümünde bireylerin fikrini aldığı kişidir. Öncelikli işi destek olmak, sonra da sorunun çözümü için yollar bulmaktır.
Danışman için evlilik, ayrılık, boşanma sırasında çocuklarla ve aileyle ilgili bireysel ya da bireyler arasındaki sorunların üstesinden gelinmesine yardımcı olmak şeklinde bir görev tanımı da yapabiliriz. Bunu yaparken aile ve çift terapisi ile öncelikle ailenin röntgenini çeker diyebiliriz.
Devlette aile danışmanı nasıl olunur?
Aile danışmanları kamu ve özel sektöre istihdam edilebilirler.
Devlette aile danışmanı olmak için öncelikle eğitim şartı vardır.
Belirlenen alanların birinde en az dört yıllık lisans programlarından mezun olanlar, Milli Eğitim Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu veya üniversitelerden, biri tarafından uygun görülen en az üç yüz saati teorik ve en az otuz saati süpervizyon eşliğinde olmak üzere yüz elli saati uygulamalı toplam dört yüz elli saatlik aile danışmanlığı alanında bir eğitim programını başarıyla tamamladıktan sonra sertifika alanlar, aile danışmanı olarak çalışabilirler.
Devlette bu işi yapabilmek için KPSS ‘ye girip kazandığında mezun olunan alanda ataması yapılır. Çocuk gelişimi alanında eğitim almış kişi üzerine danışmanlık sertifikası elde ederse, çocuk gelişimi uzmanı olarak ataması yapılır. Atama KPSS ile mümkündür.
Aile danışmanlığı devlet ataması olmasa da ilgili bölümlerden mezun olanların Aile Sosyal Destek Programı (ASDEP) kapsamında bölümle ilişkili kadrolara kamu personeli olarak atanması mümkündür.
Aile danışmanı hangi bölümlerden alınacak?
Aile danışmanları için sosyal hizmet, psikoloji, sosyoloji, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, tıp, hemşirelik ve çocuk gelişimi alanlarından birinden mezun olma şartı aranmaktadır.