Çekişmeli boşanma davası, boşanma davalarının en çetrefilli zor olan türüdür. Bu boşanma davalarında çiftler, gerek boşanma konusunda, gerekse de mal paylaşımı, velayet, tazminat ya da nafaka konusunda derin bir anlaşmazlığa düşerler ve bir birleri ile mücadele ederler.
Anlaşmalı boşanmaya göre daha uzun süren bu davalar aslında taraflar için de oldukça yıpratıcıdır. Ama birbirinden hınç almak isteyen çiftlerin gözü deyim yerindeyse başka bir şey görmediği için bu yolu tercih ederler.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI NEDİR?
Çekişmeli boşanma davası, evliliklerini yürütemeyen eşlerin, boşanıp boşanmama konusundan başlayarak, boşanmanın doğuracağı mali ve sosyal sonuçlar konusunda anlaşamamaları üzerine açtıkları dava türüdür. Burada eşlerden biri boşanmak isterken diğeri istemez, birinin istediği nafaka ya da tazminata diğeri karşı çıkar, varsa çocukların velayetini iki taraf da ister.
Yani tam anlamıyla bir açmaz ve bilerek isteyerek anlaşmaya yanaşmama durumu vardır.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMANIN ŞARTLARI NELERDİR?
Çekişmeli boşanmanın şartları nelerdir sorusu aslında bu davayı açmak için geçerli şartlar nelerdir sorusu ile aynıdır.
Çekişmeli boşanma davası açabilmek için geçerli sebeplere ihtiyaç vardır. Bu sebeplerden bir ya da birkaçı söz konusuysa çekişmeli boşanma davası açılabilir. Tarafların boşanma iddialarına dayandırmak zorunda olduğu bu sebepler zina, hayata kast, kötü davranış, suçlu olmak, haysiyetsiz yaşam sürmek, terk, akıl sağlığının yerinde olmaması ve evlilik birliğinin temelinden sarsılmasıdır.
Bu sebepler aynı zamanda özel boşanma sebepleri olarak da adlandırılır.
Bu koşullar ve açıklamaları aşağıda sizleri bekliyor:
Zina
Zina nedeniyle boşanma davası; eşlerden birinin, evlilik birliği devam ederken diğer eşi aldatması sebebiyle aile mahkemesinde açılan bir dava türüdür.
Zina, evli bir kişinin eşi dışında bir başka kişiyle cinsel ilişki sürdürmesidir. Davacının zinayı /aldatmayı ispatlaması durumunda mahkeme diğer kusurlara bakmadan boşanma kararı verir.
Eşlerden biri, kadın ya da erkek fark etmez diğerini aldatırsa, aldatıldığını öğrenen ve ispatlayan eş öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde dava açabilir. Zina davasının açılabilmesi için bir başkasıyla cinsel birliktelik olması şarttır.
Hayata Kast, Kötü Davranış
Hayata kast, bir eşin diğer eşin yaşam hakkına karşı yönelik kasıtlı fiillerinin tamamını kapsar.
Burada önemli olan kasıtlı bir hareket ile öldürme iradesinin ortaya konmasıdır.
Eşe eziyet veren, acı çektiren bedeni ve ruhsal sağlığını bozan davranışlar ise pek kötü muamele olarak tanımlanır. Bu madde biraz daha subjektiftir. Hangi eylemin pek kötü muamele olduğunu olayın özelliklerine göre hakim takdir eder. Dövme, aç susuz bırakma, işkence etme, bir yere kapatma, bilinçli olarak bulaşıcı hastalık bulaştırma, işkence etme fiilleri Yargıtay kararlarında pek kötü muamele olarak kabul edilmiştir.
Onur kırıcı davranış ise eşi, toplum karşısında aşağılama, küçük düşürme, hakarette bulunma ve küfretme şeklinde olarak ortaya çıkar. Ancak bu davranışın boşanma sebebi olabilmesi için “Ağır derecede onur kırıcı” olması gerekir. Eleştiri ya da şaka olarak söylenen söz veya yapılan davranışlar bu tanıma girmezler.
Suçlu olmak, haysiyetsiz yaşam sürmek
Medeni Kanun’un 163. Maddesinde düzenlenen bu sebebe göre eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman çekişmeli boşanma davası açabilir.
Toplum nazarında kişiyi utandıran, aşağılayan ve yüz kızartan suçlar küçük düşürücü suç olarak tanımlanır. Hırsızlık, uyuşturucu madde kullanmak ve ticaretini yapmak, rüşvet almak vermek, dolandırıcılık, irtikap gibi suçlar yüz kızartıcı suçlar kapsamındadır.
Haysiyetsiz hayat sürmeyi boşanma sebebi yapabilmek için öncelikle bu yaşamın bir sürekliliğinin olması gerekir. En bilinen türleri ayyaşlık ve kumarbaz olmaktır.
Toplumun namus, şeref ve itibar değerlerine aykırılık olması ve bunun süreklilik arz etmesi gerekmektedir.
Terk
Terk sebebiyle boşanma davası açabilmenin de belli başlı bazı şartları vardır.
Medeni Kanun’un 164’üncü maddesi bu şartları düzenler.
Buna göre,
- Eşlerden birinin evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla ortak konutu terk etmesi,
- Başka bir sebep ile ortak konutta bulunmayan eşin haklı bir sebebi olmadan ortak konuta dönmemesi,
- Eşlerden birinin diğerini ortak konutu terk etmeye zorlaması,
- Eşlerden birinin, diğer eşin ortak konuta dönmesini engellemesi,
- Terkin en az 6 ay sürmüş olması,
- Terk eden eşe dönmesi için ihtarname gönderilmesi,
- Terk eden eşin ihtara rağmen dönmemesi gerekir.
Bu durumda terk edilen taraf çekişmeli boşanma davası açabilir.
Akıl Sağlığının Yerinde Olmaması
Medeni Kanun’un 165’inci maddesine göre “Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hâle gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir.”
Ancak dava açılabilmesi için akıl hastalığının evlilik dahilinde ortaya çıkması gerekmektedir.
Ayrıca akıl hastalığının resmi kurumlar tarafından belirlenmesi gerekir.
Bu dava hasta olan tarafa kusur atfedilemeyeceği için genel boşanma sebeplerine dayanılarak açılamaz. Akıl hastalığı sebebi ile açılacak boşanma davası ancak özel boşanma sebeplerine dayanılarak açılabilir.
Evlilik Birliğinin Temelden Sarsılması
Evlilik birliğini temelinden sarsılması genel boşanma nedenleri arasındadır ama çekişmeli boşanmaya neden olabilir.
Evlilik birliğini temelinden sarsan konular kanunda yer almaz. Ancak konu içtihatlarla şekillenmiştir. Buna göre,
- Güven sarsıcı davranışlar,
- Cinsel ilişkiden kaçınma,
- Eşi doğal olmayan yoldan cinsel birleşmeye zorlama,
- Eşlerin aile bireylerine kötü davranması ve hakaret etmesi,
- Aşırı borçlanma sebebi ile icra takibine maruz kalma,
- Eşini sevmediğini beyan etme,
- Eşinin bağımsız konut isteğine duyarsız kalma,
- Eşin ev işlerini yapmaktan kaçınması,
- Eşlerin çocuklarının bakımı, eğitimi vs. ilgilenmemesi,
- Evlilik sırlarının başkalarına anlatılması,
- Eşin ahlaksızlıkla itham edilmesi gibi durumlar
Yargıtay tarafından evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına yol açtıkları gerekçesiyle boşanma kararı verilmesi gerektiği kabul edilen bazı durumlardır.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI NASIL AÇILIR?
Eşlerden birinin, ikamet ettiği yerdeki Aile Mahkemesi’ne, yerleşim yerlerinde Aile Mahkemesi yoksa Asliye Hukuk Mahkemesine boşanma dilekçesi vermesi davanın açılması için yeterlidir.
Bu davayı açmak için özel bir şekil şartı yoktur. Eşlerin boşanma ve sonuçları konusunda aynı düşünmemesi davayı çekişmeli hale getirir.
KAÇ CELSEDE BİTER?
Çekişmeli boşanma davasında davalının kusurlu olup olmadığı, anlaşmazlığın nedenleri, boşanmanın özel sebepleri ispatlanmalıdır. Bu davalar 5-6 celse arasında sonuca bağlanan davalardır. Dava süresi ise 1-3 yıl arasında olabilir.
HAKİM NE SORAR?
Hakimin çekişmeli boşanma davasında soracağı sorular davanın açılma sebebine göre şekillenir. Dava zinadan açılmışsa bu konu ile ilgili soru sorar, hayata kast ya da kötü davranış nedeni ile açılıysa bu konu ile ilgili sorular öncelikli olur. Hakim akıl sağlığı sebebiyle açılan bir davada sağlık raporlarını inceler, sorular sorar, tanıkları dinler ve kararını aldığı cevaplara göre verir.
SÜREÇ NASIL İLERLER?
Çekişmeli boşanma davası belirli aşamalardan geçerek sona erdirilmektedir.
Bu aşamalar;
- Dilekçeler aşaması
- Ön inceleme duruşması aşaması,
- Tahkikat aşaması,
- Sözlü yargılama aşaması
- Hüküm aşaması’dır.
İlk Duruşma
İlk duruşma ön inceleme duruşmasıdır ve genellikle tek celsedir.
Bu duruşmada mahkeme, taraflar arasındaki anlaşmazlığın nedenlerini ve birbirlerinden taleplerini tespit etmeye çalıştığı gibi tarafları sulhe çağırır. Taraflar sulhe yanaşmıyorsa bu durum imza altına alınır. Tarafların delilleri toplamaları için ara kararlar oluşturulur ve süre verilir.
Bu davalar ortalama 5-6 duruşmada sona erer ve boşanma olup olmayacağı ortaya çıkar.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA YETKİLİ MAHKEME
Çekişmeli boşanma davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMADA VELAYET
Çekişmeli boşanma davalarında en çok gürültü koparan ve eşlerin birbiri ile kıyasıya mücadele ettiği konuların başında velayet gelmektedir.
Çocukları kendi aralarındaki kavgaya dahil eden ebeveynler özellikle de çocuklara bakacak güçteyse velayeti vermemek için deyim yerindeyse her türlü silahı kuşanıp savaşa girişirler.
Hakim bu durumda belirli kriterlere bakarak velayetin kimde kalması gerektiğine karar verir.
Öncelikle çocuğun yararı /menfaati göz önüne alınır.
Öte yandan velayet davalarında çocuğun yaş aralığı da çok önemli bir kriterdir. Eğer çocuk annesinin bakımına muhtaç olduğu 0/3 yaş aralığındaysa velayeti anneye verilmektedir. Ancak bu aşamada annenin çocuk için risk taşımaması gerekmektedir. Bu da annenin kötü alışkanlıklara sahip olması, kısıtlı duruma düşmesi, çocuğa bakacak yeterlilikte olmaması gibi durumları ifade eder.
Çocuğun yaşı büyüdüğünde 3 / 7 yaş aralığındaysa eğitim ve sosyal hayat gibi kriterler devreye girer. Bu durumda çoğunlukla ekonomik durumu daha iyi olan taraf velayeti almaktadır.
8 yaşından sonra ise çocuğun “idrak yaşı” oluştuğu için mahkeme çocuğun da fikrini alır. Karar çocuğun da isteğine göre şekillenir.
Ayrıca açılan velayet davası birden fazla çocuğu kapsıyorsa çocukların ayrılmaması esası üzerinden de hareket edilir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMADA ERKEK YA DA KADIN BOŞANMAK İSTEMEZSE NE OLUR?
Boşanma davasında eşlerden birinin boşanmak istememesi sık görülen durumlardandır. Bu durum eşini sevmesi ve onunla yaşamaya devam etmek istemesi nedeniyle olabileceği gibi sırf dava sürecini uzatmak, karşı tarafı uğraştırmak amaçlı da olabilir.
Bu noktada boşanmak istemeyen tarafın gerekçesinin ne olduğuna bakılır. Taraflardan birinin eşini sevdiğini söylemesi ve evliliğin devamını istemesi süreci değiştirir ve uzatır. Ancak bunun için eşin kusurlu olmaması gerekmektedir.
Boşanma davasında eşlerden birinin boşanmak istememesi durumunda boşanmak isteyen tarafın yapması gereken ise öne sürdüğü boşanma nedenini (Zina, hayata kast, kötü davranış, akıl hastalığı vb) ispat etmesidir.
DAVA DİLEKÇE ÖRNEĞİ
Çekişmeli boşanma davası dilekçe örneği kolayca bulunabilir ancak dava zaten çetrefilli bir dava olduğu için bu dilekçenin uzmanı ile birlikte düzenlenmesi gerekmektedir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA AVUKATI ÜCRETLERİ
Çekişmeli boşanma avukatı ücretleri tamamen müvekkil ile avukat arasındaki anlaşmaya bağlıdır. Davanın niteliği de boşanma avukat ücretlerine etki eder.
Ancak yasa gereği avukatlar “Asgari Avukatlık Ücret Tarifesi”nin altında bir ücrette anlaşamazlar.
Tamamen davanın niteliğine ve avukat-müvekkil arasındaki anlaşmaya bağlı bir durumdur.
Çekişmeli boşanma davasında bu rakam genellikle asgari ücretin bir hayli üzerindedir.
BİZE ULAŞIN
Aile hukuku alanında ve boşanma davalarınızda, her türlü sorununuzda hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti vermekteyiz.
Çekişmeli boşanma avukatı hizmeti almak için, sorununuzun gerçekçi bir değerlendirmesi ve çözüm yolları için bize başvurabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular:
Çekişmeli boşanma davası kaç celsede biter?
Çekişmeli boşanma davası ortalama olarak 5- 6 celsede sonuca bağlanır. Süreç 1-3 yıl sürebilir.
Çekişmeli boşanma davasında hakim ne sorar?
Hakim çekişmeli boşanma davasında “Neden”lere yoğunlaşır ve soruları da bu yönde olur.
Boşanma nedeni zina ise bunun ispatı, delilleri, ne zaman öğrenildiği, gerçekten boşanmak isteyip istenilmediği gibi konularda sorular sorması muhtemel olan hakim, hayata kast ya da kötü davranış sebebiyle açılan bir davada da bu sebebin ispatlanması için sorular sorar.
Çekişmeli boşanmada avukat şart mı?
Öncelikle altını çizmekte fayda var Türk hukuk sisteminde hiçbir dava için avukat tutma zorunluluğu yoktur ancak hak kayıplarının oluşmaması ve sürecin hızlanması için bir avukata her zaman ihtiyaç vardır. Çekişmeli boşanma davaları da çetrefilli davalar olduğu için gerek velayet gerek tazminat ya da nafaka veya mal paylaşımı gibi konularda hak kayıpların oluşmaması için, işinin uzmanı, deneyimli bir avukat ile birlikte yol almak avantaj sağlar.
Çekişmeli boşanmada ilk duruşmada neler olur?
Çekişmeli boşanma davasında ilk duruşmada hakim dava nedenlerini ve itirazları inceler. Bu sayede taraflar arasındaki uyuşmazlıklar net bir şekilde ortaya çıkar. Duruşma başladığında taraflar, sulhe teşvik edilir ve her iki tarafın da beyanı alınır. İlk duruşmaya mazeret bildirmeden gelen taraf olursa mahkeme dosyayı geçici olarak işlemden kaldırır.
Çekişmeli boşanmada mahkeme tarihi ne zaman belli olur?
Aile mahkemesi davanın açılmasıyla dava dilekçesinin taraflara tebliğ edilmesi, tarafların mali durumunun araştırılması gibi işlemleri tamamladıktan sonra duruşma günü verir. Boşanma davasının ilk duruşması olan Ön İnceleme duruşması genellikle dilekçenin verilmesinden sonra 6 ay içerisinde belli olur ve duruşma günü verilir.