Babalık davası nasıl açılır sorusu, çocukların evlilik birliği içinde doğmadığı durumlarda sorulan bir sorudur. Sorunun cevabını çocuk ile baba arasında hukuki olarak soy bağı kurulmasını isteyen kişi sorar.
Bunun için dava açılması gerekir ve davayı sanıldığı gibi “Baba” açmaz. Tam tersine çocuk ile baba arasında soy bağının kurulması için babaya rağmen, anne, çocuğun kendisi ya da çocuğa atanmış kayyım tarafından açılan bir dava türüdür. Dava sonunda baba ile çocuk arasında hukuki olarak bağ kurulur ve çocuk, halk dilindeki şekliyle “babanın nüfusuna“ geçmiş olur. Böylece babanın soy adını alan çocuk mirasçı da olur.
BABALIK DAVASI NASIL AÇILIR?
Babalık davası nasıl açılır sorusunun ayrıntılı cevabına geçmeden önce babalık davası nedir sorusunu yanıtlamamız gerekir.
Kısaca evlilik birliği içinde doğmamış bir çocuğun, babası ile soy bağının kurulması için açılan bir dava türüdür. Daha kısa ve anlaşılır şekliyle “babanın çocuğu nüfusuna alması” için açılan davadır.
Soy bağının tespiti için açılan davalar arasında yer alır ancak babanın çocuğu tanıması değildir.
Babalık tanıma davası, çocuk ile baba arasındaki soy bağının, hukuk yoluyla kurulmasıdır. Bu davada babanın rızası vardır ancak babalık davasında babanın rızası söz konusu değildir. Anne veya çocuğun dayatması ile bu dava açılır.
Babalık hükmü olarak da adlandırılır.
Konu Türk Medeni Kanunu’nun 301. Maddesi ve devam maddelerinde düzenlenmiştir.
Davalı babanın kendisi, eğer bu kişi hayatını kaybetmişse mirasçısı konumundaki soyları olmaktadır.
Davalar aile mahkemelerinde açılmaktadır. Çocuğun doğumunun gerçekleştiği ikamet yeri ya da davalı şahsın ikamet yerini dikkate alarak dava açılmalıdır.
Bu noktalara dikkat ederek Aile mahkemesine verilecek babalık hükmü kurulması talebini içeren dilekçe ile dava açılmış olur.
Babalık davası açabilmek için ilk şart, çocuğu doğuran annenin belli olmasıdır. Babalık davası açmak için ikinci şart ise, çocuk ile başka bir erkek arasında soybağının kurulmamış olmasıdır. Evli bir kadının kocasından başka bir erkekten hamile kalması ve çocuğun evlilik içinde doğması halinde çocuk annenin evli olduğu babaya bağlıdır.
Son şartı ise ihbar yükümlülüğün yerine getirilmiş olmasıdır. Buna göre babalık davasını açacak tarafın durumu Cumhuriyet Savcısına ve Hazineye ihbar etmesi gerekmektedir.
Babalık davası sonucunda verilen karar yenilik doğurucu bir karardır. Bu karar ile çocuk ve baba arasında, geriye doğru da geçerli olmak üzere soy bağı kurulmuş olur.
Artık evlilik dışı ilişkiden doğan çocuk ve baba arasında, evlilik içinde doğan çocuk ve baba arasındaki soy bağı geçerli olur.
Anne burada çocuğunun babasının soy adını alarak ve mirasından da pay almasını isterken, erkek tarafının bu iddiaları reddettiği durumla yaşanır.
Dava sonunda delillerin de ışığında ve hakimin kararına göre babalık davası ya kabul edilir ve çocuk ile baba arasında soy bağı kurulur. Ya da dava reddedilir.
Babalık davası nasıl açılır diye soran, yolunu öğrenen ve davayı açan kişinin bu davası belli sonuçlar doğurur. Davanın sonuçları hem anneyi hem babası hem de çocuğu yakından ilgilendirir.
Bu sonuçlar söyle sıralanabilir:
- Çocuk ile davalı arasında soybağı ilişkisi kurulmasıdır.
- Çocuğun nüfus kaydı değişir. Çocuk ananın hanesinden alınıp babanın hanesine yazılır ve babanın soyadını alır. Çocuk nüfusa henüz kaydedilmemiş ise doğum tutanağı ile direkt babanın soyadı ile babanın hanesine kaydedilir.
- Ananın talebi ile çocuk lehine iştirak nafakasına hükmedilebilir. Soybağının kurulması nedeniyle baba bakım yükümlülüğü altına girer.
Baba Evli Olduğunda Babalık Davası Açılabilir Mi?
Babalık davasında dava edilen babanın kendisidir. Bu yüzden evlilik dışı doğan çocuğun babasının dava yoluyla aşamasında davalı babanın evli olması dava açılmasını engelleyen bir durum değildir.
BABALIK DAVASINDA DNA TESTİ YAPTIRMAK ZORUNLU MU?
Babalık davası nasıl açılır sorusunu önemli bileşenlerinden biri de DNA testi yaptırmak zorunlu mudur kısmı olarak karşımıza çıkar.
Soruya kısa ama net bir cevap verelim: Hakim test isterse bu isteğine uyulması zorunludur.
Hakim babalık davasında davalının baba olduğu yönünde ciddi işaretlerin var olup olmadığına bakar.
Hamile kalma döneminde davalı ile çocuğun anası arasında yaşanan bir cinsel ilişkinin var olup olmadığı anlaşılmaya çalışılır. Bununla ilgili deliller incelenir, varsa tanıklar dinlenir.
Eğer ortada davalının baba olduğuna dair önemli bir şüphe varsa hakim DNA testi isteyebilir. Bu test babalık konusunda yüzde 100’e yakın bir sonuç vermektedir. Genetik inceleme ile tarafların iddialarının yanlış olduğu ortaya çıkar ya da doğrulanır.
DNA testi isteyen hakimin bu isteğine uyulması gerekmektedir. Zira, DNA testi için gereken kan ve doku örneklerini vermekten kaçınan bir davalı varsa, bu davalının aleyhine kabul edilir, davacının davası kabul edilir.
Medeni Kanun’un 284’üncü maddesinin 2. fıkrasına göre “Taraflar ve üçüncü kişiler, soybağının belirlenmesinde zorunlu olan ve sağlıkları yönünden tehlike yaratmayan araştırma ve incelemelere rıza göstermekle yükümlüdürler. Davalı, hâkimin öngördüğü araştırma ve incelemeye rıza göstermezse, hâkim, durum ve koşullara göre bundan beklenen sonucu, onun aleyhine doğmuş sayabilir.”
DNA testi hakim açısından bilirkişi raporu niteliği taşıdığı için çok önemlidir ve davanın seyri ile sonucunu değiştirecek kesinliği verir.
BABALIK KARİNESİ
Karine sözlük anlamı olarak “ipucu- belirti” anlamına gelmektedir.
Burada babalık karinesi dendiğinde de babalık belirtisi anlamında kullanılmaktadır.
Evlilik birliği içerisinde doğan çocuğun babası karine olarak koca kabul edilir. Bununla beraber boşanmadan itibaren geçen 300 günlük süre içerisinde doğan çocuğun babası da söz konusu eski koca olarak kabul edilir.
Babalık davasında da davalı erkeğin, çocuğun doğum tarihinden önceki 300 güne kadarki süre ile 180 güne kadarki süre arasında anne ile cinsi münasebette bulunmuş olması babalığa karine olarak kabul edilecektir.
Bununla beraber bu sürelere bağlı kalmaksızın gebe kalma zamanında ana ile erkeğin cinsel ilişkide bulunduğunun ispatı da babalık bakımından karine teşkil eder. Ancak belirttiğimiz üzere bu karinelerin ispatı mümkündür. Örneğin erkeğin, çocuk yapma yeteneğinden yoksun olduğunu ispatlaması durumunda bu karine çürütülmüş olur.
BABALIK DAVASINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER
Babalık davası, çocuk doğmadan önce de açılabilir doğduktan sonra da. Ancak annenin dava açma hakkı, çocuğun doğumdan itibaren bir yıl sonra düşer.
Bu da çocuk bir yaşını doldurduktan sonra anne dava açamaz anlamına gelmektedir.
Öte yandan çocuk ile başka birisi arasında soybağı ilişkisi varsa, bir yıllık hak düşürücü süre, bu bağın ortadan kalktığı tarihte başlar.
Ayrıca dava açılmaması için geçerli bir sebep varsa, hak düşürücü süre bu sebebin ortadan kalkığı andan itibaren başlar. Sebep ortadan kalktıktan sonra 1 ay içinde dava açılmalıdır.
BABALIK DAVASINDA BABADAN ANNENİN TALEP EDEBİLECEĞİ MADDİ HAKLAR NELERDİR?
Babalık davasında, babalık bağı kurulduysa annenin babadan talep edebileceği maddi haklar vardır.
Anne ise doğum nedeniyle uğradığı zararların tazminini isteyebilir. Bu konu babalık davası ile birlikte öne sürülebileceği gibi ayrı bir dava konusu da yapılabilir.
Annenin isteyebileceği maddi zarar kalemleri Medeni Kanun’un 304. Maddesinde şöyle sıralanmıştır:
- Doğum giderleri,
- Doğumdan önceki ve sonraki altışar haftalık geçim giderleri,
- Gebelik ve doğumun gerektirdiği diğer giderler.
- Çocuk ölü doğmuş olsa bile hâkim, bu giderlerin karşılanmasına karar verebilir.
- Üçüncü kişiler veya sosyal güvenlik kuruluşlarınca anaya yapılan ödemeler, hakkaniyet ölçüsünde tazminattan indirilir.
BABALIK DAVASINDA DAVALI BABA OLDUĞUNU KABUL EDERSE NE OLUR?
Babalık davasında davalı baba olduğunu kabul ederse “Tanıma” hükümleri geçerli olur.
Çocuğun tanınması babalık davasının tersine erkeğin kendi rızası ile ortaya çıkan bir durumdur.
Tanıma; babanın, nüfus memuruna, mahkemeye, notere veya konsolosluğa yazılı başvurarak resmi senette ya da vasiyetnamede çocuğun kendisinden olduğunu beyan etmesidir.
HANGİ MAHKEMEDE AÇILIR?
Dava Aile mahkemesine açılan bir davadır.
NERDE AÇILIR (YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME)
Babalık davalarına bakmakla görevli mahkeme Aile Mahkemesidir. Eğer davanın açılacağı yerde Aile Mahkemesi bulunmuyor ise Asliye Hukuk Mahkemesinde açılabilmektedir.
Yetkili mahkeme ise taraflardan birinin dava anındaki veya çocuğun doğumu anındaki yerleşim yeri mahkemesidir.
NE KADAR SÜRER?
Babalık davası ne kadar sürer sorusunu cevabını Adalet Bakanlığı vermiştir. Adalet Bakanlığı’nın belirlediği hedef süre 11 aydır. Yani davanın sonuçlanma süresi 330 gündür. Ancak mahkemelerin doluluğu, istinaf ve yargıtay aşamaları gibi etkenler süreyi uzatabilir.
Öte yandan bu davalarda süreyi uzatacak başka etkenler de vardır.
Adli tıp kurumunca yapılacak testler veya diğer kurumlardan alınacak deliller, taraflara ulaşılabilmesi, yabancılık unsuru bulunması, uyuşmazlığın kapsamı, sürecin avukat yardımı ile takip ediliyor olması gibi etkenler davanın süresini uzatabilir de kısaltabilir de.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Babalık davası kaç yaşına kadar açılır?
Çocuğa kayyım atanmışsa çocuk için 1 yıllık dava açma süresi vardır. Annenin dava açma süresi de doğumdan başlayarak 1 yıldır.
Eğer çocuk 18 yaşından büyükse kayyıma ihtiyacı yoktur ve davayı kendi açabilir. Çocuğun dava hakkı ergin olmasından başlayarak 1 yıl içinde düşer.
Kimler babalık davası açabilir?
Babalık davasını anne ve çocuk veya her ikisi birlikte açabilir.
Babalıktan men davası nasıl açılır?
Babalıktan men davası, soybağının reddi davasıdır. Halk arasında babalıktan men olarak bilinir.
Babalık karinesinin çürütülmesi amacını taşıyan sonuçları yenilik doğurucu bir davadır. Dava aile mahkemesinde, anne ve çocuğa karşı, soybağının reddi istemli dilekçe verilerek açılır. Dava sonunda, mahkeme istemi kabul ederse, çocuk ile baba arsındaki hukuki bağ kopar, soybağı ortadan kalkar.