Evlilik izni kaç gün sorusunu, evlenme hazırlığındaki çalışanlar sıklıkla sormakta ve sorunun cevabını farklı mecralarda aramaktadırlar.
Bu konu, izni kullanacak kişinin memur mu işçi mi olduğu ile ilintili bir konudur.
Evlenen kişiler, yasanın kendilerine verdiği süre kadar izin kullanırlar. Bu süreyi nasıl değerlendirecekleri ise tamamen kendilerine kalmıştır.
Düğün izni ya da mazeret izni olarak bilinen evlilik izni, İş Kanunu ya da Devlet Memurları Kanunu’nda kendine yer bulmuştur.
Bu yazımızda evlenen kadın ve erkeğin, kaç gün evlilik izni alabileceğini, bu iznin uzatılıp uzatılamayacağını, şartlarının ne olduğunu ele alacağız. Öncelikle cevap vereceğimiz soru ise “Evlilik izni kaç gün” olacak.
EVLİLİK İZNİ KAÇ GÜN VERİLİR?
Evlilik izni kaç gün verilir sorusunun birden fazla yanıtı vardır ve yanıt, evlenenin memur ya da işçi olup olmadığına göre değişir.
Daha farklı bir söylemle, memurun izni ile işçinin izni aynı değildir ve farklı yasalarla belirlenmiştir.
Özel sektör çalışanın evlenmesi halinde alacağı evlilik izni en az 3 gündür. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 120. maddesinin ek maddesi düzenlemeyi mazeret izni başlığı altına yapmıştır ve madde şöyledir:
“İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir.”
Bu izin yalnızca işçinin kendisi içindir. Çocuğu, kardeşi vs. kendisinden başka birisinin evlenmesi halinde izin verilmez.
İznin düzenlenmesinin altında ise evleneceklerin belli bir takım iş ve işlemler için zaman ihtiyaç duyması yatar. Çünkü evlenecek olanlar, sıkça izin almaya gerek duyabilir, bu izinde resmi kurumlardaki işlerini halledebilir ya da evlilik sürecinin yorgunluğunu atmak isteyebilir.
Bu süreçte yasa koyucu evlilik hazırlığında olanları işvereninin inisiyatifine bırakmadan onlar için kolaylık olması açısından evlilik izni uygulamasını getirmiştir. Böylece çalışanlar ücretsiz izin almadan, ücretli iznini de kullanmadan evlilik sürecini atlatabilir. Daha sonra balayı, tatil vs. için yıllık iznini kullanabilir.
Evlilik İzni Nedir?
İlk cevaplamamız gereken soru evlilik izni nedir sorusu.
Evlilik ya da düğün izni, bir işyerinde çalışan kişinin evlenmesi halinde kullanabildiği izin türüdür. Bu kapsamda izin kullanılabilecek sayılı gün vardır.
İşçinin evlenmesi halinde o ay içerisinde ücretinden herhangi bir kesinti yapılmaz ve maaşı tam ödenir. Yani aslında ücretli izinlerden biridir.
Ayrıca evlilik izni yılık ücretli izin kapsamında da değildir ve çalışanın yıllık izninden düğün izni kullandığı için bir kesinti yapılması söz konusu değildir.
Evlilik İzninin Hafta Sonu veya Tatile Denk Gelmesi Halinde İzin Süresi Nasıl Hesaplanır?
Evlilik izni kaç gün sorusunun cevabı için tatil günlerinin bu izne dahil olup olmadığı konusu aydınlatılmalıdır.
Düğün izninin hafta sonu ya da resmi tatile denk gelmesi durumunda ne yapılacağı konusu biraz karışıktır. Zira İş Kanunu’nda kullanılan ifadeye bakıldığında işçi için tanınan 3 günlük süre için “iş günü” denmemiş sadece “gün” denmiştir.
Bu da evlilik izni kaç gün sorusunun cevabını bira zmuğlak hale getirmiştir.
Bu muğlaklık yüzünden izin günü hafta sonuna ya da resmi tatile de denk geldiğinde ne olacağı konusun tam bir netliğe kavuşmamıştır. Ve her zaman tartışmaya ve yoruma açıktır. Her iki taraf da bu yorumlamayı kendi çıkarları doğrultusunda yapar.
Ancak genellikle işçinin alacağı evlilik izninin genel ya da resmi tatil günlerine denk gelmesi durumunda iş gününün göz önüne alınması şeklinde bir uygulama vardır. Bu biraz da işverenin inisiyatifine bağlıdır. İşveren “Gün” ibaresini göz önüne almak isterse bunu engelleyebilecek bir hüküm yoktur.
Memurlarda Evlilik İzni Süreci
Kamu çalışanları için “Evlilik izni kaç gün” sorusunun cevabı işçilerden farklıdır.
Kamuda çalışan devlet memurlarının evlilik izni i657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 104’ünci maddesinin B fıkrasında düzenlenmiştir.
Maddeye göre izin;
Memurun kendisinin veya çocuğunun evlenmesi halinde isteği üzerine verilir.
İşçinin evlilik izninden farklı olarak memurda çocuğunun evliliği için de izin hakkı vardır.
Kanunda yazmasa da, evlilik izni, memurun tercihine bağlı olarak resmi nikah veya düğün tarihinden itibaren hesaplanarak verilebilir.
İzin süresi ise 7 gündür.
EVLİLİK İZNİ NE ZAMAN BAŞLAR?
Evlilik izni ne zaman başlar sorusunu cevabı evlilik izni kaç gün sorusunu da yanıtını verir.
Bu izin adı üzerinde evlilik iznidir ve doğal olarak evlenmenin gerçekleşmesinden sonra başlar.
Nikahtan önce kullanılamaz, nikahın gerçekleşmesiyle birlikte başlar. Yukarıda da değindiğimiz üzere bu izin için iş günü değil normal gün hesabı yapılır. İşveren inisiyatifini kullanıp hariç tutmazsa hafta sonu veya resmi tatile denk gelen günler izne eklenmez. Yani örneğin 23 Nisan Cumartesi gününe denk gelen bir günde evlenen kişinin bugünü evlilik izninden sayılmayabilir.
Öte yandan bu iznin ne zaman kullanılacağı, evlendikten sonra istenen zamanda kullanılıp kullanılamayacağı da merak edilen bir konudur.
Teknik olarak ve genellikle evlendikten sonra hemen kullanılan bu iznin daha sonra kullanılıp kullanılamayacağı hususunda İş Kanunu’nda bir düzenleme yoktur.
Konu işveren ile çalışan arasındaki ilişkiye bağlıdır ve işyeri düzeni bozulmadığı sürece, iznin uzun bir vadeye sarkmaması halinde daha sonra da kullanılabileceği kabul edilmektedir. İşveren inisiyatifini kullanarak çalışanına bu hakkı verebilir.
ŞARTLARI NELERDİR?
Evlilik nedeniyle mazeret izni alacak çalışanın öncelikle nikah tarihi alması gerekmektedir.
Nikah tarihini gösterir belge işverene ibraz edilmelidir.
Zira iznin kullanılması için nikah ya da düğün tarihi esas göz önüne alınır.
İzin evlenen çalışanın sadece kendi evliliği için geçerlidir. Çocuğu, kardeşi gibi kendisinden başka birinin evlenmesinde bu izin çalışan için geçerli değildir.
EVLİLİK İZNİ DİLEKÇESİ
İzin alacak çalışanın bunu işverenine bir dilekçe ile bildirmesi gerekir ki evlilik izni kaç gün sorusunun somut cevabı konunun tarafları için ortaya çıksın. Dilekçe nikah için tarih alındıktan sonra hazırlanmalı ve nikahtan önce sunulmalıdır.
Bu dilekçe işverene yazılı olarak verilmeli ve verildiğine dair tebliğ evrakı/alındı belgesi de alınmalıdır.
Bu dilekçe şöyle olabilir:
…/…/….. tarihinde evlenecek olmam (çocuğumun evlenecek olması) nedeniyle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 104’üncü maddesinin
(B) fıkrası uyarınca 7 gün (yedi)
Ya da
…/…/….. tarihinde evlenecek olmam nedeniyle, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 120. maddesinin ek maddesi gereği 3 (üç ) izin kullanmak istiyorum. Gereğini bilgilerinize arz ederim.
H3: Evlilik İzni Dilekçesinde Neler Bulunmalıdır?
Bazı kurumlarda, hazırlanmış standart evlilik izin dilekçeleri olabilir. Ama yoksa çalışanın bu dilekçeyi kendisinin hazırlaması gerekecektir.
Bu durumda dilekçede nelerin bulunması gerektiği, nelere dikkat edilmesi gerektiğine dikkat edilmelidir.
Öncelikle dilekçenin verileceği kurumun/ birimin adı olmalıdır.
İzin dilekçesinde öncelikle evlenilecek günün, nikah ya da düğünün açık tarihi bulunmalıdır.
Hak edilen izin gününden kaç günün kullanılacağı açık bir şekilde belirtilmelidir.
Ayrıca iznin geçirileceği adres, telefon numarasının yanı sıra izni talep eden çalışanın adresi adı soyadı, unvanı, kamu kurumu ilse kurum sicil numarası ve imzası da dilekçede bulunmalıdır.
Dilekçenin eksiksiz ve doğru olması hem çalışan hem de çalıştığı kurum açısından son derece önemlidir.
EVLİLİK İZNİ MAAŞTAN KESİLİR Mİ?
Evlilik izni ücretli mazeret izinleri arasında yer aldığı için maaştan kesilmesi söz konusu değildir.
Bu izni kullanana çalışan maaşını tam tamına alacaktır. Zira çalışılmayan günler çalışanın yasayla korunmuş haklarındandır.
EVLİLİK İZNİ SÜRESİNİN UZATILMASI MÜMKÜN MÜDÜR?
Evlilik amaçlı mazeret izninin uzatılması işçi ve işveren arasında düzenlenebilecek bir konudur. Bu da evlilik izni kaç gün sorusunun yanıtını değiştiren bir durumdur.
İşveren izni uzatmaya gönüllüyse uzatılabilir ya da sendikal örgütlenmenin olduğu işyerlerinde toplu iş sözleşmesine iznin uzatılması ile ilgili madde konulabilir. Bu durumda 3 günlük izin biraz daha artabilir. Burada uygulamanın her iki tarafın da menfaatine olacak şekilde yapılması sorun yaşanmasını önüne geçer. Böylece hem işçi hem de işvereni memnun edecek bir sürede anlaşılabilir.
İŞÇİ YENİDEN EVLENMESİ HALİNDE TEKRARDAN EVLİLİK İZNİ TALEBİNDE BULUNABİLİR Mİ?
İşçinin evlilik izni bir defaya mahsus değildir.
İşçi her bir evliliğinde bu izni kullanma hakkına sahiptir. Birden fazla kez evlenen işçinin her evliliğinde evlilik iznini talep etme hakkı vardır. Aynı işyerinde çalışıyor olsa da işveren işçinin daha önceki evliliğinde evlilik iznini kullandığından bahisle bu izni kullanmasını engelleyemez.
Çalışan isterse 5 kez evlensin her seferinde iznini kullanma hakkına sahiptir.
İŞÇİYE EVLİLİK İZNİ KULLANDIRILMADIĞINDA İŞÇİNİN HAKLARI NELERDİR?
Geldik bir başka önemli konuya… İşçiye mazeret izin hakkı kullandırılmazsa ne olur?
İşçiye evlilik izni kullandırılmadığında çalışanın İş Kanunu’na dayanan hakları vardır. Bu haklar kanunda net bir şekilde açıklanmıştır.
İşçi isterse verilmeyen iznini gerekçe göstererek istifa eder ve işten ayrılır. İsterse de çalışmaya devam edip iş akdinin bitiminde hakkını almak için hukuki yola başvurur. Hangi yolu tercih edeceği tamamen çalışanın inisiyatifindedir.
Çalışan isterse yine de bir avukata başvurarak ne yapması gerektiği konusunda danışmanlık hizmeti alıp, avukatın önerilerine göre hareket edebilir.
H2: İŞVEREN DÜĞÜN İZNİ KULLANDIRMAZSA NE OLUR?
İşverenin çalışanına evlilik izni kullandırmazsa, işçiye kanunla verilen bir hakkı ihlal etmiş olur. Bu da işçiye haklı gerekçeyle iş akdini feshetme hakkı verir.
Çalışan İş Kanunu’nun 24’üncü maddesinin 2’nci fıkrasın dayanarak ile ilişkilendirerek haklı haklı feshi yaptığında istifa ettiği kabul edilse bile kıdem tazminatı dahil tüm haklarını alabilir.
Bu durum söz konusu maddede “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” başlığı altındadır.
İstifa ayrılmak istemeyen işçi ise evlilik izni dilekçesi verdikten sonra, iş sözleşmesi sona erdiğinde işçi alacağı davasında talep konusu edebilir.
Böylesi bir durumda dilekçe gerçekten önemli bir delil haline geleceği için yukarıda da değindiğimiz üzere evlilik izin dilekçesi mutlaka verilmelidir ki hak kayıpları yaşanmasın.
EVLENEN İŞÇİNİN İŞTEN ÇIKMASI
Türk toplumunda kimi zaman özellikle çalışan kadınların evlenmesi durumunda işi bıraktıkları sıkça görülen bir durumdur.
Bu durum aslında kadınlar açısından yasayla verilmiş bir haktır.
Evlenen kadın işçinin iş sözleşmesini sona erdirerek kıdem tazminatı alma hakkı vardır. Kadın işçinin sözleşmeyi fesih hakkı, evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde geçerlidir. Sadece evlenmeye ilişkin belgeler sunularak işten ayrılabilir ve sadece kıdem tazminatı alabilir.
Erkek çalışanlar içinse böyle bir hak yoktur. Erkek çalışanlar fesih için başka haklı gerekçeler bulmalıdır. Aksi takdirde istifa halinde kıdem tazminatı almak gibi bir durum söz konusu olamaz.
EVLENEN İŞÇİNİN İŞTEN ÇIKARILMASI
Yine genel geçer bir durumdan söz edeceğiz ve evlenen çalışan kadını işten çıkarma eğilimi vardır diyeceğiz. Burada evlenen kadının çocuk sahibi olması, hamilelik süreci, daha sonraki analık ve süt izinleri gibi haklar göz önüne alınmaktadır. Hatta son yıllarda iş başvurusunda bulunan kadınlara bekarsa evlenmeyi düşünüp düşünmediği, evliyse çocuk düşünüp düşünmediği sorulmakta ve işe alım durumu verilen cevaplara göre gerçekleşmektedir.
Ancak çalışanın sadece evlendiği için işten çıkarılması ağır ihlaldir.
Bu durumda çalışan öncelikle işe iade davası açabilir.
Ayrıca tüm haklarını ve bazı tazminat kalemlerini talep etme hakkı da vardır.
Kıdem ve ihbar tazminatlarını haksız işten çıkarma gerekçesi ile alan bir kadın çalışan ayrıca ayrımcılık nedeniyle ile de tazminat talep edebilir.
Burada işveren elbette farklı fesih gerekçeleri gösterecektir ama çalışan açısından durumu ispatlamak da hayli kolaydır.
Kadın çalışan gerçekteki fesih nedeninin evlilik olduğunu ispatlayabilir ve tüm haklarını alabilir.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Evlilik izni kaç gün sorusunun yanıtını detayları ile verdiğimiz bu yazıyı dikkat edilmesi gerekenler ile sonlandıracağız.
Bu izin, yazının başından beri söylediğimiz üzere çalışana yasayla verilmiş bir haktır ve verilen bu hak işveren tarafından keyfi bir şekilde geri alınamaz. Ancak bunun için belli başlı bazı şartların yerine getirilmesi zaruridir.
Öncelikle hukuki zemini iyi oluşturulmuş dilekçeler hazırlanmalı, ilgili mercilere zamanında verilmeli ve işleme aldırılmalıdır. Bu dilekçe aynı zamanda herhangi bir dava sürecinde önemli bir ispat aracıdır.
Herhangi bir uyuşmazlık durumunda kulaktan dolma bilgilerle hareket etmek yerine mutlaka konusunun uzmanı bir avukattan destek alınmalıdır. Bu hem işveren hem de çalışan için oldukça önemlidir.
Öte yandan her somut olayın kendine özgü odluğu hem işveren hem de çalışan tarafından unutulmamalıdır. Her olay aynı kabul edilirse hata kaçınılmaz olabilir.
Bu nedenle özellikle çalışanların hak kayıpları yaşamamak adına, akıllarına takılan herhangi bir meselede bir avukata danışmaları kendileri için doğru sonuçlar vereceğini bilerek hareket etmeleri gerekmektedir.